روایت‌های کمتر شنیده شده از علت نامگذاری محله‌ای با درختان «ون» | این محله به نام یک ایل بختیاری است؟
تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۷۷۲۳۴
همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: روزگاری نه چندان دور، ونک یکی از آبادی‌های شمیران بود. محله ونک که امروز به ولیل وجود مراکز تجاری، اداری و درمانی یکی از محله‌های پرتردد شهر است، همین چند دهه پیش سر و شکل روستایی‌اش داشت و پر بود از زمین‌های کشاورزی و باغ‌های سرسبز. ریشه اولین روایت برای نامگذاری ونک را هم باید در وضعیت پوشش گیاهی و گونه‌های متنوع درختانی که در این محدوده از شمیران وجود داشت جست‌وجو کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
«داریوش شهبازی» تهران‌شناس، در این‌باره می‌گوید: «برای بررسی این روایت کافی است سری به باغ ایرانی در محله ده ونک بزنیم. در این باغ که بخشی از باغ قجری مستوفی‌الممالک در محدوده منطقه ۳ است، در میان انبوه درختان رنگارنگ هنوز هم تک درختان «ون» دیده می‌شود. این ون‌ها که به نام درخت زبان گنجشگ هم شناخته می‌شوند، بازماندگان ون‌های آبادی ونک هستند.»
اگرچه آبادی ونک مثل بسیاری از آبادی‌های شمیران قدمت بسیاری دارد، اما نام این آبادی از دوران قاجار بیش از پیش سر زبان‌ها افتاد. این آبادی در اواخر دوره قاجار حدود ۲ هزار نفر جمعیت داشت و در دوره‌های مختلف تاریخ خود میزبان مهاجران بسیاری از نقاط مختلف کشور شد. شهبازی از شهرت نام ونک در دوران ناصرالدین‌شاه قاجار و آبادنی آن می‌گوید: «در دوران حکومت ناصرالدین‌شاه، زمین‌های آبادی ونک بخشی از زمین‌های خالصه یا همان اراضی حکومتی بود. ناصرالدین‌شاه در سال‌های پایانی حکومت خود بخش‌هایی از ونک را به میرزا یوسف‌خان مستوفی‌الممالک فروخت. در این دوران، اراضی اطراف آبادی ونک پر از تپه ماهور بود. مستوفی‌الممالک برای آبادانی این منطقه دستور داد چند حلقه قنات حفر کنند و باغی بزرگ در آن اراضی بسازند. وقتی باغ مستوفی‌الممالک جای زمین‌های سنگلاخی را گرفت، به دستور مستوفی الممالک در دل این باغ مکانی هم برای توقف زائران امامزاده داود(ع) ساخته شد. زائران در مسیر رسیدن به امامزاده داود(ع) در این باغ شب را به صبح می‌رسانند و سپیده‌دم راهی فرحزاد و سپس امامزاده داود(ع) می‌شدند. در این دوران بود که نام ونک بیشتر سر زبان‌ها افتاد.»
شهبازی به یکی دیگر از دلایل وام گرفته نام ونک از درخت ون اشاره می‌کند: «در شمیران «ک» تصغیر در نامگذاری محله‌های دیگری چون قلهک و گلندوئک هم دیده می‌شود. بنابراین می‌توان گفت که واژه ونک نیز از ترکیب «ون» و ک تصغیر ساخته شده و به فراوانی درخت ون در این منطقه اشاره دارد.
تبعید طایفه‌ای از ایل بختیاری به محدوده ونک کنونیدر بررسی روایت‌های مختلفی که برای نامگذاری محله ونک وجود دارد، به یک روایت متفاوت دیگر می‌رسیم. در این روایت خبری از درختان ون نیست و محققان معتقدند آبادی ونک نام خود را از نام یک ایل بختیاری گرفته است. برای بررسی صحت این روایت باید سراغ برگ‌هایی از تاریخ این آبادی و مهاجرت اقوام مختلف به این منطقه برویم. از آنجایی که آبادی ونک در دوره‌های مختلف مهاجران بسیاری را از اقوم مختلف کشور پذیرفته است، بررسی این روایت خالی از لطف نیست.
«علیرضا زمانی» تهران‌شناس، درباره این روایت می‌گوید: «برای بررسی این روایت باید از «ونک» در نقاط مختلف کشور سراغ بگیریم. اکنون در استان اصفهان و در نزدیکی شهر سمیرم هم شهر کوچکی به نام ونک داریم. ریشه این نام به ایل بزرگ بختیاری می‌رسد. ایل بختیاری ۲ شاخه بزرگ به نام‌های چهارلنگ و هفت لنگ دارد. شاخه هفت، لنگ تیره بزرگی به اسم عکاشه دارد که یکی از طوایف این تیره، طایفه ونک است.»
زمانی درباره ارتباط طایفه ونک از ایل بختیاری با ونک تهران می‌گوید: «نکته‌ای که باعث می‌شود درباره این روایت بررسی‌های بیشتری انجام دهیم این است که طایفه ونک از ایل بختیاری در دوره‌های مختلف تاریخی به نقاط مختلف کشور کوچ کرده و در آنجا ساکن شده‌اند. در دوره کریم‌خان زند، ماجرای تبعید کردن ایل‌ها و طوایف متعدد به نقاط مختلف کشور رخ داد؛ از جمله تبعید ونکی‌ها به چابهار و یا تبعید گروهی از این ایل به منطقه فراهان از استان مرکزی و البته تبعید گروهی از آنها به محدوده کنونی محله ونک تهران.»
کد خبر 722286 برچسب‌ها محله منطقه ۳ هویت شهری همشهری محله گیاهان و درختان شهرمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: محله منطقه ۳ هویت شهری همشهری محله گیاهان و درختان شهر نقاط مختلف کشور مستوفی الممالک ایل بختیاری محله ونک نام ونک نام ون
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۷۷۲۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درختان ماه روی زمین کاشته می‌شوند
ناسا پس از دریافت درخواست‌های متعدد، سازمان‌هایی را در سراسر کشور برای دریافت نهال‌هایی که از پرورش دانه‌های سفر کرده به ماه در ماموریت آرتمیس پرورش یافته‌اند، انتخاب کرده است. این نهال‌ها در طول ماموریت آرتمیس ۱ ناسا در سال ۲۰۲۲ به مدار ماه پرواز کردند.
به گزارش ایسنا، برخی از آن درخت‌ها عبارتند از کاج کندر (Loblolly pine) که یک درخت مخروطی است و به سرعت رشد می‌کند، بومی چنار آمریکای جنوب شرقی ایالات متحده که تا ۶۰۰ سال عمر می‌کند، سکویا‌های غول پیکر که سن آنها به ۳۴۰۰ سال می‌رسد و از بلندترین درختان جهان به شمار می‌روند.
پس از بازگشت به زمین، بذر درختان توسط خدمات جنگلداری وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا (USDA) پرورش داده شد. از طرف دیگر، بخش مدیریت لجستیک ناسا و دفتر زیرساخت‌های استراتژیک این آژانس به دنبال خانه‌های جدید برای این درختان بودند.
بیل نلسون، مدیر ناسا می‌گوید: گروه جدیدی از درختان ماه، روزی در جوامع سراسر آمریکا قد خواهند کشید. ناسا در حال بازگرداندن روح اکتشاف به زمین است، زیرا فضا متعلق به همه است. نسل آرتمیس این نهال‌ها را به ارمغان خواهد آورد که بستری حاصل‌خیز برای الهام و کشف برای آینده خواهد بود.
اولین زنی که با آرتمیس دوم به ماه رفت یکی از اولین درختان را به اشتراک گذاشتکریستینا کخ (Christina Koch) در سال ۲۰۲۵ تبدیل به اولین زنی خواهد شد که با ماموریت آرتمیس ۲ به ماه می‌رود. همانطور که او برای این ماجراجویی تاریخی آماده می‌شود، یکی از اولین درختانی که از دانه‌ها رشد کرده است را به اشتراک گذاشت. او یک نهال کاج را به ایالت خود در کارولینای شمالی هدیه داد. درختان ماه آرتمیس در عمارت فرماندار کاشته شدند. کخ می‌گوید: کارولینای شمالی به طور محکم ریشه‌های اکتشاف را برای نسل‌های آینده می‌کارد. دبیرستان او در جکسونویل، کارولینای شمالی، یکی دیگر از دریافت‌کنندگان منتخب است.
سال گذشته، ناسا گروه‌های آموزشی و اجتماعی را فراخواند تا برای پرورش درخت ماه درخواست دهند.
ناسا موسسات را بر اساس توانایی آنها برای پرورش گونه‌های درختی متنوع ارزیابی کرد. همچنین بر اساس پتانسیل بهینه‌سازی تجارب آموزشی مرتبط با درختان بررسی شد. اکنون، ناسا گروه‌های منتخب را در پاییز، بهار ۲۰۲۵ و پاییز ۲۰۲۵ اعلام می‌کند. آنها فهرستی را در وبسایت خود قرار می‌دهند که نشان می‌دهد هر گروه کدام درخت‌ها را دریافت کرده و چه زمانی آنها را کاشته است.
رندی مور (Randy Moore) جنگلدار می‌گوید: این درختان ماه چه سفر باورنکردنی داشته‌اند. ما برای آنها هیجان‌زده هستیم که سفر نهایی خود را به سمت خانه‌های دائمی خود در سراسر کشور آغاز کنند. امیدواریم که این درختان برای قرن‌ها برای لذت عموم پابرجا باشند و الهام‌بخش نسل‌های آینده دانشمندان شوند.
همه‌ی این ماجرا‌ها توسط فضانورد ناسا استوارت روزا (Stuart Roosa) در بیش از نیم قرن قبل آغاز شد، زمانی که او دانه‌های درخت را به مدار ماه برد. این دانه‌ها که به درختان ماه آپولو ۱۴ معروف هستند، توسط خدمات جنگلی وزارت کشاورزی ایالات متحده به صورت نهال پرورش داده شدند. آنها با بنا‌های تاریخی و شخصیت‌های ملی در سراسر جهان به اشتراک گذاشته شدند.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است